Có những thông tin tưởng là vu vơ không đâu trên thị trường nhưng lại có sức lan tỏa rất mạnh, làm cho doanh nghiệp điêu đứng, nhà đầu tư và dân mất tiền. Tung tin đồn là cách một hoặc nhóm người dùng để cạnh tranh không lành mạnh, trục lợi riêng.
“Tin đồn luôn tồn tại cùng với sự vận động của thị trường. Thị trường càng không minh bạch, tin đồn càng có đất dụng võ. Nhưng xét cho cùng một khi đã tham gia thị trường, anh có đủ tài thì thắng và ngược lại, không có tài phải chấp nhận thua”, ông Phạm Hồng Tú, Trưởng ban nghiên cứu Thương mại nói.
Tin đồn từ đâu mà có?.
Trong lịch sử hoạt động của mình, có lẽ ngân hàng Á Châu ACB không những ngày “đen tối” hồi tháng 7/2003, khi người dân đổ xô tới các chi nhánh và trụ sở chính Ngân hàng đòi rút tiền vì có tin đồn Tổng Giám đốc ACB bỏ trốn. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Đức Thúy đã phải trực tiếp giải thích với người gửi tiền, đồng thời quyết định “bơm” tiền cho ACB, nếu không thiệt hại không chỉ cho ACB mà còn tác động đến cả hệ thống ngân hàng.
Cơ quan chức năng đã vào cuộc, truy tìm kẻ chủ mưu tung tin đồn nhưng kết quả là vô vọng. Một thông tin xuất phát từ một người, truyền đến người khác và tiếp tục hàng trăm, nghìn người khác nữa, làm sao tìm được người tung tin đầu tiên?.
Theo quan điểm của ông Tú, sự tồn tại của tin đồn xuất phát từ hai phía. Nhận thức của người tiêu dùng, nhà đầu tư có hạn chế. Còn phía bàn hàng, nhà cung ứng, nhà đầu cơ cố tạo ra thông tin có lợi cho mình.
Không chỉ riêng trong lĩnh vực chứng khoán, tin đồn tồn tại ở tất cả các thị trường, từ nông sản đến tiền tệ, bất động sản…Nó được phát tán ra theo truyền miệng, trên các diễn đàn trên mạng internet và kể cả báo chí cũng bị cho là kênh truyền thông tin đồn. Có thể nhìn thấy đều này trong đợt tăng giá vàng vừa qua. Hàng ngày, bái chí đưa tin giá vàng ở thị trường trong nước và thế giới hôm nay tăng so với hôm qua bao nhiêu. “Giá vàng tăng trên thị trường là đúng, nhưng chỉ đưa tin mà thiếu dự báo xu hướng thị trường càng làm cho thị trường nóng hơn và tạo điều kiện cho nhà đầu tư cơ vin vào đó để đẩy giá lên cao nữa”, ông Tú nói.
Minh bạch thông tin – biện pháp tốt nhất đối phó với tin đồn
Khi hỏi những dấu hiệu nào cho thấy một thông tin là tin đồn, một số nhà đầu tư và doanh nghiệp nói rất khó phân biệt, khó phát hiện. Do vậy, họ không quan tâm đó là tin đồn hay không mà quan trọng là xử lý thông tin như thế nào.
Một nhà đầu tư chứng khoán cho biết, chị thường xuyên vào diễn đàn chứng khoán trên mạng. Ở đó có vô số những thông tin thật, ảo về giá cả, hoạt động của các công ty có cổ phiếu đã niêm yết hoặc giao dịch tại thị trường không tập trung. Song chị chỉ xem cho biết, còn quyết định phải dựa trên báo cáo tài chính của công ty niêm yết, phán đoán về xu hướng thị trường.
Với tư cách một nhà đầu tư cổ phiếu, cũng là thành viên hội đồng quản trị một công ty cổ phần ờ Hà Nội, ông nói về kinh nghiệm đối phó với tin đồn. Về phía doanh nghiệp, kể cả doanh nghiệp niêm yết hay chưa niêm yết, cần có một kênh thông tin, qua công ty truyền thông hay website thường xuyên cập nhật thông tin chính thống về hoạt động quản trị, kinh doanh của công ty. Đồng thời, các hoạt động tiếp xúc trực tiếp với công chúng như tổ chức các buổi giới thiệu lưu động, mời thầu cổ phiều…vừa tạo một hình ảnh tốt về công ty vừa ngăn ngừa, đối phó với tin đồn.
Trong trường hợp là nhà đầu tư, nếu gặp những thông tin bất thường trên thị trường phải bình tĩnh, xem xét và phân tích thông tin từ nhiều phía. Họ có thể liên lạc trực tiếp với các bên có liên quan như doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước để xác minh độ trung thực của thông tin.
Tuy nhiên, ông Ngọc chỉ thường nhận đó chỉ là giải pháp lý tưởng so với thực trạng hiện nay. Nhiều doanh nghiệp ngại tiếp xúc với báo chí để chính thức hóa các nguồn tin về doanh nghiệp mình. Các cơ quản lý nhà nước cũng vậy.
Thực tế, ngay cả báo chí khi muốn tìm hiểu về một vần đề công chúng quan tâm, để làm việc với người có trách nhiệm phải qua các khâu như làm giấy đề nghị, qua các cấp phê duyệt theo đúng nguyên tắc, nhưng trong thời buổi kinh tế thị trường thông tin là vô giá và đòi hỏi phải nhanh hơn bao giờ hết.
Bưu Điện
